Nafaka Çeşitleri

Nafaka nedir, nafaka çeşitleri, nafaka artırımı, nafaka artırım davası, nafaka ödememe, nafaka ödenmemesi, nafaka ödenmezse, nafaka ödemeyen, nafaka ödenmezse hapis, nafaka ödenmezse ceza, emekli maaşının nafaka nedeniyle haczi

Nafaka Nedir?

Nafaka, boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek tarafın geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak isteyebileceği ödemeye verilen isimdir. Yoksulluğa düşecek eşe nafaka bağlanmasında nafaka yükümlüsünün kusurlu olup olmadığına bakılmaz.Ancak nafaka alacak eşin boşanmaya yol açan olaylarda kusurunun daha ağır olmaması gerekir.

Nafaka Çeşitleri Nelerdir?

Tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve yardım nafakası olmak üzere dört çeşit nafaka vardır.

Tedbir Nafakası Nedir?

Boşanma davasının açılmasıyla dosya önüne gelen hakim bazı konularda re’sen karar almak zorundadır. Bu konulardan bir tanesi de eşlerin geçiminin nasıl sürdürüleceğidir. Boşanma  davasının açılmasından sonra, boşanma davası süresince geçimi için ihtiyaç duyacak eşe diğer eşin ödemesine mahkemece karar verilen nafaka çeşidine tedbir nafakası adı verilir. Tedbir nafakası, boşanma davasında verilecek boşanma kararının kesinleşmesine kadar devam eder. Tedbir nafakası, mahkeme tarafından ara kararı ile verilir, bu nafaka ödenmezse icra dairesi aracılığıyla tahsil edilir. Tedbir nafakasının verilmesi açısından kadın-erkek arasında fark bulunmamaktadır, ihtiyaç duyması halinde erkek lehine de tedbir nafakası verilebilir. Diğer yandan tedbir nafakasının hükmedilmesi sırasında ihtiyaç duyan eşin kusurdurumu araştırılmaz, yani tedbir nafakası aldatan vb. eşe de dava süresince verilebilir.

İştirak Nafakası

Hâkim, kararında talebe bağlı olmaksızın, çocuk kendisine bırakılmamış olan tarafın çocuğun geçimine ve öğrenim masraflarına ne şekilde iştirak edeceğini (çocuk nafakası – iştirak nafakası) ve bu tarafın çocukla şahsi ilişkisinin ne şekilde süreceğini de belirtir.

İştirak nafakası her an doğup işleyen haklardandır. Bu nedenle doğmamış iştirak nafakasının talep edilmesinden geleceğe yönelik olarak feragat edilmesi sonuç doğurmaz.

Hükmolunan nafakaların gelecek yıllarda da artırımına ilişkin TMK’nın 176/4, 182/3, 330/3, 365/5. maddeleri, madde gerekçelerinde de belirtildiği gibi, bu hükümler, ekonomik yönden güçsüz olan nafaka alacaklılarının her yıl dava açmak suretiyle emek sarfından ve masraf yapmaktan kurtarılmaları amacıyla getirilmiştir.

Hükmolunan nafakaların gelecek yıllardaki artırımına ilişkin olarak kurulan ve bu konuda kesinleşen önceki hükümler, ilerleyen yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarında, ihtiyaçlarında, ülkenin ekonomik yapısında vs. hallerde önemli değişiklik olması hallerinde, yetersiz kalabilir. Şartların değişmesi halinde nafaka her zaman artırılabilir.

Boşanma kararıyla verilen nafaka miktarı yeni durumların ortaya çıkmasıyla yeniden düzenlenebilir.

Velayetin değiştirilmesi ile talep halinde iştirak nafakası da kaldırılır.

Yoksulluk Nafakası

Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.

Yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür, eğitim gibi bireyin maddi varlığını geliştirmek için zorunlu ve gerekli görülen harcamaları karşılayacak düzeyde geliri olmayanlar yoksul kabul edilir.

Yoksulluk durumu günün ekonomik koşulları ile birlikte, tarafların sosyal ve ekonomik durumları ve yaşam tarzları değerlendirilerek takdir edilmelidir. Yoksulluk nafakası ahlaki ve sosyal düşüncelere dayanır.

Öğretide Eğer yoksulluk nafakası isteyen taraf lehine maddi tazminata hükmedilmişse bu tazminat hesap edilirken kaybedilen nafaka menfaati göz önüne alınacağından lehine bir maddi tazminata hükmedilen kimse için artık yoksulluğa düşme şartı gerçekleşmez ve ayrıca bir de yoksulluk nafakasına hükmedilmemesi gerekir. Ancak diğer eşin boşanmada kusuru bulunmadığı için tazminat istenemiyorsa veya kusurun hafif olması sebebiyle tazminat miktarı düşük tutulmuşsa o zaman yoksulluk nafakası talebi işe yarar. Gerektiğinde hem tazminat hem nafakanın birlikte istenebileceği kabul edilmektedir.

Yargıtay emekli aylığı almanın yoksulluk nafakası talep edilmesine engel olmadığı görüşündedir. Bununla birlikte çalıştığı işyerinden kendi isteğiyle ayrılan kadın lehine yoksulluk nafakasına hükmedilmesi doğru bulunmamıştır.

Nafaka, ödeyecek olan kişinin mali gücüne uygun olarak takdir edilecektir. Öte yandan borçlu ne derece zengin olursa olsun yoksulluk nafakası ancak hak sahibinin zaruri ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda olacaktır.

Medeni Kanunumuz, eşler arasındaki ilişkileri düzenlerken kadın-erkek eşitliği ilkesini göz önünde tutmuştur. Bu nedenleyoksulluk nafakasına sadece yoksulluğa düşecek kadın için değil, aynı durum söz konusu olduğu takdirde erkek için de hükmedilebilir. Boşanan taraflardan kadın yahut erkek, diğer tarafın yoksulluk içine düşecek olması halinde yoksulluk nafakası ödemekle yükümlü tutulmuştur.

Yoksulluk nafakası boşanma hükmünün kesinleştiği tarihten itibaren geçerli olur.

Yoksulluk nafakası, boşanma davasından sonra da istenebilir. Boşanma davasından sonra açılacak dava hükmün kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde açılmadığı takdirde zamanaşımına uğrar. Bu takdirde dava, nisbî harca tabidir.

Yardım Nafakası Nedir?

Yardım nafakası, Türk Medeni Kanunu’nun 364 ve devamı maddelerine göre yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşecek yakın akrabaların geçinmesi için gerekli yardım talebidir. 18 yaşını doldurmuş üniversite eğitimine devam eden ergin çocuk dayardım nafakası adı verilen bu nafakayı alabilir.

Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

Nafaka miktarının belirlenmesi boşanma davasına bakan hakimin takdir yetkisindedir. Hakim nafaka miktarını belirlerken tarafların ve müşterek çocukların sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarını göz önünde tutar.

Nafakanın Artırılması ve Kaldırılması?

Hakim tarafından belirlenmiş nafaka, kararda belirtilmiş bir oran varsa bu orana göre artırılarak uygulanır. Kararda böyle bir oranın bulunması halinde dahi durumların değişmiş olması halinde nafakanın artırılmasına, azaltılmasına ve kaldırılmasına da karar verilebilir. Bu taleplerin sonuç doğurabilmesi için yine mahkemeye başvurmak ve bu konuda karar almak gerekir.

Nafakanın Ödenmemesi Halinde Ne Olur?

Nafakanın ödenmeme cezası İcra ve İflas Kanunu’nun 344. maddesine göre üç aya kadar tazyik hapsidir. Bu tazyik hapsinin uygulanmaya başlanmasından sonra nafaka borçlusu borcunu öderse, borçlu tahliye edilir.

Nafakayı ödemeyen borçlu, nafakanın kaldırılması veya nafakanın azaltılması davalarını da açabilir. Bu davalarda ileri sürdüğü sebepler gözönünde bulundurularak verilen tazyik hapsinin uygulanması açılan bu nafakanın kaldırılması veya nafakanın azaltılması davalarının sonuna bırakılabilir.

Nafakanın ödenmemesi halinde nafaka borçlusunun karşılaşacağı diğer bir durum da icra takibidir. Nafaka alacağı İcra İflas Kanunu’nun 206. maddesine göre birinci sıradaki alacak niteliğinde kabul edilmiştir.

Nafaka Borcu Nedeniyle Emekli Maaşı Haczedilebilir mi?

Emekli maaşının haczedilebilmesi için 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93. Maddesine göre kural olarak borçlunun muvafakati gerekir. Ancak bu kuralın istisnası nafaka borçlarıdır. Yani bu hükme göre, emekli maaşları nafaka borçları nedeniyle haczedilebilir.